Kurban bayramında fazla yemek yememek için dikkat etmemiz gerekenler
KURBAN BAYRAMINDA BESLENMENİZE DİKKAT!
4 gün süren kurban bayramı süresince hayvansal kaynaklı protein tüketim miktarı ister istemez artmaktadır. Bu durum özellikle kalp damar hastaları börek rahatsızlığı olan bireyleri, şeker, kollesterol sorunu olanları rahatsız edecektir. Bir de şeker baklava tüketimi tüketimi yanına eklenince elbette sorunlar artacak ve rahatsızlıklar büyüyecektir. Et ve tatlı tüketimi hakkında bilmemiz gerekenleri şöyle bir gözden geçirelim. Sağlığımıza dikkat edelim yine kurban bayramında da bir öğün et yiyelim diğer öğün sebze yiyelim salata tüketimini artıralım. Eğer iki öğün et yiyeceksek etli sebze tüketmeyi tercih edelim. Pirinç genellikle sebze, meyve, yağsız et ve fasulye gibi sağlıklı besinlerle yendiği için, sağlıklı, dengeli bir beslenme düzeni sağlamaya yardımcı olabilir. Pirinç yiyen çocuklar ve yetişkinlerin folat ve diğer B vitaminleri, potasyum, lif ve A vitamini gibi çeşitli önemli besin maddelerini daha yüksek miktarda içeren bir beslenme düzeni olmaktadır. Ayrıca beslenme düzenine pirinci dahil edenler daha az toplam yağ, doymuş yağ ve ilave şeker alırken, daha fazla başta fasulye olmak üzere bakliyat ürünleri ve meyve yiyor…
Esmer pirinç yiyen kişilerin beslenme düzenlerindeki ilave şeker miktarını dört çay kaşığı (16 gram) kadar azalttığını ve doymuş katı yağ oranını yedi gram düşürdüğünü yapılan araştırmalar göstermektedir.
• Etler vücudumuzun yapı taşı olan proteinlerin en önemli kaynağıdır. İyi kalite proteinin yanı sıra yağ, çeşitli mineraller (özellikle demir, çinko, fosfor, magnezyum) ve vitaminleri (özellikle B12, B6, B1 ve A vitamini ) de içerirler, ancak C ve E vitaminini içermezler. Bu nedenle etlerin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında sebzelerin de tüketilmesi sağlıklı beslenme için gereklidir.
• Etlerin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya sebzelerle birlikte tüketilmesi besin çeşitliliğinin sağlanması, sebzelerde bulunan C vitamininin etlerde bulunan demirin emilimini artırması açısından sağlıklı bir yöntemdir.
• Kurban Bayramında özellikle şişmanlık, kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon, mide rahatsızlığı vb. sağlık problemi olan bireyler ve yaşlılar beslenmelerine dikkat etmelidirler. Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyonu olan bireyler kurban bayramında, yağsız veya az yağlı etleri tercih etmeli, kısıtlı miktarlarda tüketmeli, aşırıya kaçmamalıdırlar.
• Etler sindirimi zor olan besinlerdir. Yeni kesilmiş hayvanların etlerindeki sertlik hem pişirmede, hem de sindirimde zorluk yaratır, Bu nedenle özellikle mide barsak hastalığı olan bireyler kurban etlerini hemen tüketmemeli, buzdolabında birkaç gün beklettikten sonra, haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle pişirerek tüketmelidirler.
• Etler haşlama, ızgara, buğulama yöntemi ile pişirilmeli asla kızartılmamalıdır. Çok yüksek ısıda uzun süre pişirme ve kızartma yöntemi çeşitli kanserojen maddelerin oluşumuna neden olabileceği için tercih edilmemelidir.
• Et ile yapılan yemekler kendi yağı ile pişirilmeli, ilave yağ eklenmemelidir. Özellikle kuyruk yağı veya tereyağının et yemeklerinde kullanılmasından kaçınılmalıdır.
• Etler ızgarada pişirilirken etle ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak, kömürleşme sağlamayacak şekilde ayarlanmalıdır. Yüksek ateş yüzeydeki proteinlerin birdenbire katılaşarak, ısının etin iç kısmına ulaşmasını engeller. Etlerin iç sıcaklığı en az 75 ºC olmalıdır.
· Çok yüksek ısı dış yüzeyin yanmasına ve su kaybının fazla olmasına yol açarak besin öğesi kaybını artırır. Birçok çiğ gıdadan hastalıklara neden olabilen organizmalar bulaşabilir. İyi pişirme bu tür organizmaları öldürebilir. Gıdaların her tarafının sıcaklığının en az 70 derecede olması gerekir. Uzun süre bekletilmeleri mikropların çoğalma riskini artırır, güvenli olması açısından pişirilmiş gıdalar soğumadan tüketilmeli.
• Etlerin haşlanarak pişirilmesi sağlıklı olmasının yanı sıra, ette olması muhtemel parazitlerin insana geçmesini de büyük ölçüde engeller. Barsak parazitlerinin yanında hayvan hastalıklarının insana geçmesi gibi istenmeyen sonuçların oluşmaması için veteriner kontrolünden geçmiş hayvan etleri tüketilmeli, kurbanlık hayvanların güvenilir yerlerden ve kişilerden satın alınmasına dikkat edilmelidir.
• Etler kolaylıkla bozulabilen potansiyel riskli besinlerdir. Etlerin dondurulduktan sonra tekrar çözdürülmesi bazı mikroorganizmalar için üreme yeri oluşturur ve bu da sağlığımızı tehdit edebilir. Bu nedenle buzlukta saklanan etler buzluktan çıkartılınca yemek içinde tamamen kullanılacak şekilde parçalara ayrılarak buzluğa konulmalı, çözdürülen et hemen pişirilmeli, tekrar dondurulmamalıdır.
• Çözdürülmek istenen et, oda ısısında açıkta bırakılacak şekilde değil, yine buzdolabında çözünmesi sağlanmalıdır.
• Derin dondurucuda saklanan etin, buzdolabının sebzelik kısmının üstüne konularak çözünmesi beklenebilir. Çabuk çözünmesi amacıyla uygulanan kalorifer, soba üzerinde çözdürme, oda sıcaklığında bekletme vb. sakıncalı yöntemlerdir.
KURBAN KESiM YERLERi
Kesim yapılacak yerlerin zemininde su ve kanın birikmemesi sağlanmalı, aksi takdirde bakteri bulaşma riski artar. Ete temas eden bıçak ve satır gibi aletler temiz olmalı, kesim işini yapacak görevliler kişisel temizliklerine özen göstermeli.
ELLERiNiZi SIK YIKAYIN
Gıdaları hazırlamaya başlamadan önce ve her aradan sonra ellerinizi sıcak su, sabunla yıkayın. Çiğ gıdaları hazırladıktan sonra pişmiş gıdalara dokunmadan önce ellerinizi yine yıkamalısınız. Gıdaları hazırlamadan önce eğer elinizde kesik veya enfeksiyon varsa üzerini iyice kapattığınızdan emin olun.
Kurban eti nasıl saklanmalı?
· Etler uzun süre saklanılmak istenildiğinde, birer pişirimlik parçalara ayrılarak yağlı kağıt veya temiz buzdolabı poşetinde saklanabilir.
· Kıyma haline getirilirse, saklama süresi kısalacağı için, buzdolabında 1-2 günden fazla tutmayın. Parça etse 2-3 gün saklanabilir.
· Etler soğuk depolarda dondurularak uzun süre korunabilir. Donmuş etler, soğuk yerde yani buzdolabında alt raflarda çözdürülmeli.
· Kurban etleri, birer tüketimlik halinde buzdolabı poşetine konularak kaldırılmalı; 0-2 santigrat derecede 3 -5 gün, buzlukta birkaç hafta, eksi 18 derecede ise 3 ay saklanabilir.
· Tüm diğer dondurulmuş gıdalar gibi etin de güneş altında, kalorifer, soba üzerinde çözdürülmesi doğru değil.
· Ayrıca, çözülen etlerin tekrar dondurulması da tehlikeli.
· Sakatat ve etler aynı kaplarda konularak saklanmamalı, sakatatlar uzun süre bekletilmemeli.
· Eti dinlendirerek et yerine kas yemekten korunun. Kurban kesilir kesilmez direkt buzdolabına konulması lastik gibi sert olmasına sebep olur. Et yerine kas yememek için etleri parçalar halinde temiz kaplara koymalı ve daha sonra güneş görmeyen serin bir yerde (14c0) hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli. Bu süre 5-6 saati geçmemeli. Dinlendirilen et daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.
· Kurbanlık etlerin henüz kesim sıcaklığındayken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulmamadır.
· Buzdolabı ısısının etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle, etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (ikinci günde) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülebilir. Etin rengi yeşile döndüyse tüketmeyin. Kurban etinin yanlış saklanmasından dolayı yeşillenme görülen kısımları kesinlikle tüketilmemelidir.
· Etlerin henüz kesim sıcaklığındayken buzdolabına veya 10 C0 altında bir ortamda tutulması halinde, soğuk kasılması denilen durumun ortaya çıkmaktadır. Düzensiz kasılmalar nedeniyle et tam bir olgunlaşma evresi geçiremediği için sertleşir ve bu serleşmeden dolayı ette lezzet kaybı görülür
· Çiğ halde bir eti kıyma yaptıktan sonra buzdolabındaki muhafaza süresi 1 gündür.
· Eti blok halinde dondurmak kesinlikle doğru değildir. Dondurup çözündürmek de tehlikelidir
· Et kolay bozulabilen bir besin maddesidir. Mikroorganizmalar ve bakteriler için de çok iyi bir ortamdır. Bunun için onların gelişemeyeceği şartları sağlamamız gerekir.
· Birincisi soğukta muhafaza çok kısa süreli bir şeydir. Bir kaç gün ya da derin dondurucuda 3-5 ay saklayabilinir ama kesinlikle havayla temas etmeyecek şekilde saklanmalıdır. Et kavrulabilir veya pişirilebilir. Pişirilmiş et de mutlaka dolapta saklanmalıdır.
· Kesime hazırlanan hayvana kötü muamele de etin kalitesinin düşürür
Etin gıda zehirlenmelerindeki rolü
Bozuk et zaten bakınca kendini belli eder. Bozuk etin kokusu, rengi bellidir. Ancak hafif bozuk etlerin bazen fark etmek zor olabilir. Bunu baştan görebilmek çok önemlidir. Ette bakteriler gelişmeye başladığında değişik renkler ve kokular oluşmaya başlar. Gıda kaynaklı zehirlenmeler arasında etin payı çok yüksektir. Bu nedenle eti çok iyi koşullarda saklayıp pişirmek gerekir.