Yapay tatlandırıcıları kullanmak faydalı mı? zararlı mı?

Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım. Konu tatlı olunca birçoğumuzun ağzının suyu akıyor. Hele hele yaza girerken, tam da acil kilo vermeniz gerekiyorken. Ama üzülmeyin tatlıya düşkünlük insanlık tarihi kadar eskidir. Şimdi aldığımız kaloriden tatlıdan gelen kısmı için biraz tasarruf yapabiliriz. Tatlandırıcılarla ilgili doğru bilgiler alır ve doğru şekilde kullanırsak hiçbir sorun yaşamazsınız.

Besin degeri olan, enerji iceren tatlandiricilar: Sukroz, glikoz, fruktoz, misir surubu, maltoz , maltodekstrin, dekstroz, bal, seker alkolleri (sorbitol, mannitol, ksilitol, maltitol, eritritol, laktitol, isomalt), diger seker alkollerinden hidrojene edilmis nisasta hidrolizati.

Besin degeri olmayan, enerji icermeyen tatlandicilar: Sakkarin, aspartam, asesulfam potasyum (asesulfam-K) , sIklamat, alitam, sukraloz.

Yapay tatlandırıcılara geçmeden önce, yapılan çalışmalarda diyetisyen kontrolü altında Ti1 ve Tip 2 diabetlilerde belli ölçüler dahilinde sükrozun yani sofra şekerinin diyete eklenebileceği (öğünde 5-10 g ya da günde 25-30 g ) belirtilmektedir. Ancak tüketilen bu miktar şeker diyetteki diğer karbonhidratların yerine eklenerek kullanılmalıdır.

Fruktozun (meyve şekeri), ayni oranda enerji içeren sükroz ve nisastaya göre kan glikozunu daha az yükseltmesi nedeni ile diyabetikler tarafından tatlandırıcı olarak ve tatlı isteğini gidermek için kullanılabilir. Fruktoz kullanımını daha iyi kontrol altına alabilmek için yenilen meyvenin yanında kompleks karbonhidrat içeren kepekli bir galeta veya ½ paket diyet bisküvi alınması kan şekerinin daha yavaş yükselmesini ve 2 -2,5 saat hipoglisemi yaşanmasını engeller.

Bal tüketiminin diyabetikler üzerine olumlu veya olumsuz olabileceği ile ilgili çok fazla bir bilgi olamamakla beraber yine 1 tatlı kaşığı bal ve yanında mutlaka kepekli bir ekmek değişimi tüketmek her zaman kan şekeri kontrolüne destek verecektir. Besin değeri olan ve enerji içeren tüm tatlandırıcılarla birlikte öğün planlanırken, karbonhidrat ve enerji içerikleri değerlendirilmelidir.

Sakarin, aspartam, asesulfam-K ve sukraloz gibi besin degeri olmayan tatlandiricilar FDA (Amerikan Ilac ve Gida Dairesi) tarafından kullanılması uygun bulunan tatlandırıcılardır. Günlük olarak belirlenen güvenli alım miktarını aşmamak üzere tüketilmelerinde bir sorun yoktur.

Bugün için sağlığa hiçbir zararı olmadığı bilinen aspartam, sakarin ve assulfam K gibi besin degeri olmayan tatlandiricilar, yiyeceklerin ve iceceklerin tatlandirilmasinda, yeterli ve dengeli beslenme kapsamında belirli ölçülerde kullanılmaktadır. Ancak tatlandırıcıların kullanılması çocuklar ve gebelerde uygun değildir. Ayrıca aspartam içeren tatlandırıcılar da, fenilketonürili hastalar tarafından tüketilmemelidir.
Tatlandırıcıların gereksiz kullanımlarını önlemek ve kullanılması gereken kişiye özel miktarları belirlemek için mutlaka bir diyetisyene danışılmalıdır.